KUŞU (ARMUTLU)

1560 tarihli Kanuni Devri Malatya Tahrir Defterinde Köyün adı KUŞ olarak geçmektedir. Köyün ilk ismi Kuş ve Kuşu olarak bilinmektedir.  Sadece yorumlara açık olan bu deyim, Türkmenlerde bazı oba adlarının kuşla başladığı bilinmektedir. Bozulus Türkmenleri içindeki Kuşçu, Dulkadir Türkmenleri içindeki Kuşdoğan, Varsak Türkmenleri arasındaki  Kuştemir obaları bunlardan bazılarıdır. O dönemde kadın adı olarak Güşü ismi verilmekte  olup sanırız ki, zamanla Kuşu olarak telaffuz edilmiş ve günümüze değin gelmiştir.
   
Kuşu, 1520, 1530 ve 1547 kayıtlarında 5 hane vergi nüfusu sahiptir. 27 yılda köy nüfusunun hiç artmamış olması, köyde mücerred nüfus bulunmaması düşündürücüdür.
   
1560 yazımlarında, 7 hane + 7 mücerred = 14 vergi nüfusu kayıtlıdır. Şah Kulu’nun tımarı olan köy, Arguvan nahiyesine bağlıdır. Buğday (200 kile), arpa (60 kile), darı (30 kile) tarımının yapıldığ Kuşu’da altı ay çalışan bir değirmen bulunur. Koyun- keçi 154 adet olarak kayıtlıdır. Vergi ve harçlar 1.800 akçadır.
   
Kuşu’ya bağlı Gedik Ağzı (öteki adı Ziyaret) adlı mezra ise "tımar harici" idi ve 150 akça vergiye tabi tutulmuştur. Kayıtlarda ziyaretin hangi ziyaret olduğunun belgesi yoktur. Ve köylülerde bilmiyorlar. Sadece Gedik Ağzı olarak bölge bilinmektedir.
   
1560 yılı Kuşu Köyü vergi nüfusu ad listesi

adı                       baba adı               adı                    baba adı
__________________________________________________
Alagöz                 Ali                        İsmail               Feyyaz
Karagöz              Ali                        Yakup                   \"
Karaca                Ali                         İsmail                   \"
Yusuf                   Ali                        ………………………………….
…………………………………           Şah Veli            İsmail
Yusuf                   Köse                    Hüseyin                \"
                 
    1560 yılı Kuşu Köyü vergi nüfusu ad listesine bakıldığında, köy halkının Türk-Alevi geleneğine uygun isimler olduğu görülmektedir. Alagöz, Karaca, Karagöz, Köse adları Türkçe kökenlidir.

Avşar Köyü : 16 yüzyılda Kuşu Köyü yakınlarında Avşar adlı bir köy vardı. Oğuzların ünlü Avşar boyunun adını taşıyan köyün adı günümüze Avşar Deresi adlı dereyle ulaşmıştır.

Avşar Köyü derenin üst kısımlarında ve Kuşu Köyünden daha yukarılarda bir köy olduğu sanılmaktadır. Kuşu Köyünde Avşar soyadını taşıyan sülalele vardır. Bu ailenin soyadı kanunundan öncede Avşarlar olarak bilindiği söylenmektedir. Zamanla Avşar Köyü halkının Kuşu Köyüne taşındıkları söylenebilir. Ayrıca bir başka Avşar topluluğu da İsa Köy’de yaşamaktadır.

1560 Yılı Avşar Köyü vergi nüfusu ad listesi

adı                    baba adı                adı                      baba adı
_______________________________________________________
Derviş              Yusuf                     Hızır                     Hacı
Derviş Ali         Yusuf                     Hasan                  Hacı
Mahmut           Hacı Hüseyin        Canik                   Hızır

Listenin en ilginç adı Derviş Ali’dir. Yusuf adlı baba oğullarına Derviş ve Derviş Ali isimlerini vermesidir. Derviş Ali,  Arguvan ve yöresinde bilinen ermiş bir kişidir. Avşar Köyünün Türk – Alevi kökenli olduklarının da belirtisidir.

    Köyün güneybatısında bulunan ve Yığmalar olarak adlandırılan mevkide üç yığma bulunmaktadır. Bu yığmaların en büyüğü ‘Kara Yığma’´dır. Kara Yığma denilmesinin nedeni kara taşlardan oluşmasından kaynaklanmaktadır. Hekimhan Yolu üzerindeki Kale mevkiinde zaman zaman duvar kalıntılarına rastlanılır. Kalenin bulunduğu yerde merdivenlerle derine inen bir kuyu bulunmaktadır. Anlatılanlara göre, bu kuyu su yatağına kadar inmektedir. Ancak son yıllarda bu kuyunun bir bölümü toprakla dolmuştur.

Köyün 500 m. batısında "Ağcagüney" isimli bir yığma bulunmaktadır. Yığmanın içinde yapılı taşlarla örülmüş ve halk arasında �Gavurun Damı� olarak bilinen kalıntılar bulunmaktadır.

Köyün 2 km. güneybatısında "Çakırcan Yığması" bulunmaktadır. Zaman zaman rastlanılan küp kırıkları ve kül izleri köyün bulunduğu yerin çok eski bir yerleşim yeri olduğu izlenimini vermektedir.
   
Köyde bulunan sülaleler;

Köyde günümüzde Erdoğan soyismini taşıyan Dadiresler ile Ağdağlılar, Allegiller, Zorbalar, İmirler, Avşarlar ve Haydarlar kabineleri bulunmaktadır.

Köyün geçim kaynağı toprağa bağlı tarımcılık ve hayvancılıktır. Dar toprağa sahip olan ve buna rağmen ihtiyacına yetecek kadar buğday ve arpa ekmektedir. Köyün toprağı kireçsiz kahverengi orman toprağı olup verimlidir. Köy arazi sulama suyu bakımından oldukça zengindir. Ancak köyün sulanabilecek arazisi oldukça azdır. 1000 dekar tarıma elverişli arazisi bulunmaktadır. Köyün Hekimhan yolu üzerinde Dalak Pınarı, Şahkulu Çeşmesi ve Halil Emi Çeşmesi bulunmaktadır.

Eskiden Armutlu ve civar köy köylüleri hayvanlarının dalak hastalığına yakalanmasınlar diye dalak pınarında hayvanlarını sularlardı. Dalak pınarı günümüzde bile günü birlik  piknikcilerin uğrak yerleri arasındadır.

Köyün bulunduğu yer engebeli ve dağlıktır. Orman sahasında ayı, dağ keçisi, domuz ve keklik bulunmaktadır. Köylüler avcılık konusunda meraklıdırlar. Av hayvanlarının azalmasından dolayı avcılık yapmamaktadırlar. Ancak son yıllarda dışarıdan gelen avcıların avlanmalarına da izin vermemektedirler.
   
Son yıllarda kayısıcılık da gelişmektedir. Hayvancılık olarak koyun ve keçi beslenmektedir. Köyde 100 büyükbaş hayvan ve 500 küçükbaş hayvan ile 350 arı kovanı bulunmaktadır. Eskiden hayvanlarını Armutlu Yaylasına götürmelerine rağmen köyde hayvancılık azaldığından köylüler yaylalara gitmemektedir.

Köyün 1980 yılı nüfus sayımına göre 159, 1985 yılı nüfus sayımında 132 kişi, 1990 yılı nüfus sayımında 110 kişi ve 1997 yılı tespitinde ise 57 kişi nüfusu bulunmaktadır. Nüfus hareketinden anlaşılacağı gibi, Armutlu Köyü sürekli göç vermektedir. Gidenler özellikle İstanbul, Malatya, Antalya ve İzmire giderler. Yurt dışında da çok sayıda işçisi bulunmaktadır.
 
Köyde ilkokul bulunmakta olup, öğrenci yetersizliğinden kapalıdır. Arguvan ilçe merkezine taşıma usulü ile eğitime devam edilmektedir. Köyün okuma yazma oranı %95 dir. Köyde eğitmenlik görevini yapmış olan Mehmet Ali Sayın, Hasan Hüseyin Ağdağlı, Rıza Yılmaz ve çok sayıda eğitim görmüş kişi bulunmaktadır. Ayrıca Hüseyin ve Haydar Erdoğan İlk Öğretmen Okulu mezunlarıdır. Doktorlardan Dr. Volkan Karakuş,  Nevzat Özdemir, Dr. Cem Erdoğan, Dr. Dr. Mümtaz Erdoğan, Dr. Yücel Türker, Ergün Erdoğan, Hakim Tahsin Erdoğan, Bilal Çoşkun, Sabri Çoşkun, Ayla Erdoğan, Müh. Adil Karakuş, Tahsin Avşar, Ali Rıza Yılmaz, Sezai Yılmaz, Deniz Karakuş ve Şair Mehmet Ali Karakuş gibi eğitim görmüş ve tanınan kişilerin dışında çok değişik meslek gruplarında kişiler bulunmaktadır.