1530’da 42, 1560’da 48 Köy ile kazanın köy sayısı bakımından en yoğun nahiyesini
oluşturmaktadır.
Kuzeyinde Karahisar, doğusunda Keban, batısında Ağcedağ, güneyinde Kiçik Hacılu
nahiyeleri yer alır.
Arguvan: Argavun bazı kaynaklarda yer adı olarak geçmektedir. E. Honigmann’ın eserinde yer alan iki haritada, Argavan, Argovan adıyla yeri belirlenmiştir.
Argaun (Argavoun) Skylitzes’e göre Malatya emirinin yardımıyla Pavlikanlar tarafından, Divriği’nden bile evvel kurulmuş ilk yerleşim yerlerinden birisidir.
Köy nüfusu 1520 ve 1530’da 16 h.,2 m. ve 1 imam,
1547’de 13 h., 4m.,
1560’da 28 h., 28 m.’den ibaretti.
1530’da yarım malikane hissesi Buti evladı mülkü, yarım malikane hissesi ise
Yusuf b. Abdullah ve Seydi Mehmet b. Seydi Ahmet mülkü idi. Köyün 1520′ 3247 akçe,
1530’da 3237 akçe hasılı bulunmaktadır. 1547’de 172 hisse Buti evladına, 1/2 mülk
hissesi de Yusuf b. Ahmet İsmail’e bağlanmış olan köyün divanı hissesi mirliva hassıdır.
Bu tarihte köyün toplam hasılı 1700 akçedir. 1560’da ise 3/2 vakıf hissesi Buti evladından Seydi Ahmet’in oğulları Seydi Ömer ve Şah Ali’ye ait olup, mülk hissesinin 1/3’ü Yusuf b. Hamza’ya bağlanır. Divanı hisse ise padişah hassıdır. Bu tahrirde köy hasılı toplamı 4683 akçe olarak tespit edilmiştir. Köy ahalisi koyun yetiştirip, arıcılıkla meşgul olmakta, buğday, arpa, darı, pamuk, nohut ve bostan ürünleri ziraatı yapmaktaydı.
Arguvan, Memlük dönemi (1300-1517) ve onu izleyen Osmanlı döneminde hem bir köy adı, hem de nahiye adı idi.
Arguvan ilçe merkezi oluncaya dek bir köydü. 1893 sayımında 77 haneli, 291 nüfuslu bir yerleşim yeridir.
1560 Yılı Arguvan Köyü Vergi Nüfusu Ad Listesi
Mustafa’nın oğulları Fakih ve Musa
İsa’nın oğulları Emir ve Hüseyin
Mürüvvet’in oğulları Polad ve Veli
Seydi’nin oğulları Daştimur, Hasbeğ, Feyyaz, Haydar ve Ahmed
İbrahim’in oğulları Feyyaz, Cafer, Ulaş, Himmet ve Mehmed
Cabi’nin oğulları Murad, Ali, Alikulu ve Aydoğmuş
Canik’in oğulları Budak, İlbeğ ve Merce
Nur’un oğlu Hüseyin
Daştimur oğlu Haydar
Himmet oğlu Minnet
Ali oğlu Veli
Ali oğlu Hüseyin
Himmet oğlu Bayram Hoca
Hasan’ın oğulları Hüseyin İbrahim, Halil ve İlyas
Hüseyin oğlu Halil
Himmet oğlu Er Kulu
Budak oğlu İne Hoca
Şükrüllah’ın oğulları Abdullah, Sadullah ve Erverdi
İsmail’in oğulları Benlü, Kırca, Kulu ve Küçük
Hacı oğlu Mahmut
Mahmud’un oğulları Çalabverdi, Hüdaverdi, Feyyaz ve Ali
Ali ‘nin oğlu Mahmud
Hasan oğlu Yar Ahmed
Hacı oğlu Aydın
İsa’nın oğlu İvez
Arguvan Köyünün ad listesinde Haydar, Cafer, Veli, Himmed, Kulu, Ali Kulu, Hacı gibi geleneksel Alevi adların yer aldığını görüyoruz.
Doğal olarak Ali, Hasan, Hüseyin adları sıklıkla karşımıza çıkıyor.
Listedeki Türkçe ad oranı %20dir. Bayram Hoca, Aydın, Aydoğmuş, Ulaş, Polad adları, Türkmen beylerinin (özellikle Karakoyunlu Beylerinin) adaşı olmaları yönüyle ilginçtir. İsim listesinden, 16.yüzyıl Arguvan halkının, günümüz Arguvan halkı gibi Alevi olduğu sonucunu çıkarmakta bilimsel hiç bir sakınca görülmemektedir. 16. yüzyılda hem Tahir hemde Arguvan adlı köyler vardı.
Bilindiği gibi Arguvan ilçesinin merkezi yakın zamana kadar Tahir adlı yerleşim yeri idi.
Arguvan ilçesine bugün bile yaşlılarımız Tahir demektedirler.
Kaynak :
1- XVI. YÜZYILDA MALATYA KAZASI (1516-1560) Sayın Göknur GÖĞEBAKAN’ın
kitabından… s.232
2- Anadolu Aleviliğinin sosyal ve coğrafi kökenleri, Hamza Aksüt s.231-232
Kaynak: Halil Yazgan
www.radyoarguvan.com için hazırlanmış ve düzenlenmiştır…