Aşık Ali Rıza

Seydo kızmış söve söve gidiyor
Vallahi bir derdi var belli belli
Şapkası yan bükük dolak belinde
Islanmış yanaklar ter belli belli

Soranın ağzında lafı susturur
Sağına soluna azar bastırır
Gözlerini etraflara gezdirir
Gururu kırılmış ar belli belli

Acaba borçlumu yıllar karışık
Daireden kovulmuş aklı karışık
Ağzından haykırır ses kısık kısık
Sobasız mı yatmış çor belli belli

Azar mı işitmiş yoksa korkmuş mu
Dayak mı yemişti acep kaçmış mı
Yaşı elli beş mi yoksa altmış mı
Sakalı tıraşsız kır belli belli

Ceketinin dalı sarı yamalı
Şalvarı çekilmiş dizden aralı
Kaşımış göğsünü tırnak yaralı
Yakası devrilmiş kir belli belli

Diyen Ali Rıza Uğurlu 05.03.1937 tarihinde Malatya İlinin Arapkir ilçesinde doğdu. Asıl yerleşim yeri Arguvan İlçesinin İsaKöyü dür. Ali Rıza UĞURLU, İsaköyü ndeki Beyler Kabilesinde Uğurluoğulları lakabı ile anılan ailenin mensubudur. Ali Rıza nın   babası Hasan: Abbas ın oğlu Hüseyin in torunu Süleyman ın oğludur. Küçük yaşta babasını kaybeden Ali Rıza, yaşamın ağır yükünü sırtına almaya başladı.

İşte geldim işte gittim
Dünya sende gülemedim
Bunca sarayın tahtın var
Ben bir çadır kuramadım

İlkokulu kendi köyünde bitirdi. Kendi deyimi ile  Küçük yaşta eğitime düşkündüm ancak imkansızlık nedeniyle bir türlü orta okula gitme olanağı bulamadım. Ya köyde çiftçilik yapacaktım yada işçi olarak çalışacaktım. Başka bir şansım da yoktu  diyen şair 1969 yılında işçi olarak Almanya ya gitti. Almanya da gariplik, yabancılık hissetmenin yanında memleket ve eş özlemi başladığını dile getiren şair; şiirinin

Gurbet elde bir hal gelse başıma
Feryadımı duyan olur mu bilmem
Felek pençesini bana vurunca
İmdadıma gelen olur mu bilmem

Tanıdıklar baş ucuma gelende
Garip ceset ortalıkta yunanda
Tabutumda musallaya konanda
Cenazemi kılan olur mu bilmem

Ateş yanıp baş ucumda tütecek
Etrafımda yeşil otlar bitecek
Kuşlar konup baş taşımda ötecek
Bir fatiha diyen olur mu bilmem

Ali Rıza m derdini söyler sazına
Kim acısın senin kara yazına
Gurbette düzlenmiş şu mezarına
Bayramlarda gelen olur mu bilmem

Almanya da sadece fabrikada işçi olarak çalışma ile kalmadı. Çalıştığı süre içinde çeşitli derneklerde ve sendikalarda etkinlikler göstermiştir. Bu süreçte yabancı dilini geliştirmesi ve işçi haklarını araması ve işçi işveren arasında bir köprü görevini üstlenmesi neticesinde, sendikanın işyeri temsilciliği görevine getirilmiştir.

İnsanların yaşam biçimlerini izledi. Bu süreçte kendini yetiştirmesi zengin bir bilgi birikimine sahip olması nedeniyle 1996 yılında  Böyle Bir Dünya Kurasım Gelir  isimli 97 şiirden oluşan 100 sayfalık bir şiir kitabını yayınlamıştır.

Şiirlerinden anlaşılacağı gibi, tepkisini sisteme, duygusunu şiirlerine yansıtmıştır.

Zamana uymayan böyle düzenin
Sahibi olandan yılasım gelir
Çağı çarpıtıcı kanun yazanın
Alıp suratına vurasım gelir

Çatlamış tabanlar nasırlı eller
Rengi dili dini suç olan canlar
Tarihte gömülü acılı yıllar
Böyle defterleri düresim gelir

Toprağı ağasız sürmektir arzum
Patronsuz fabrika kurmaktır arzum
Atomsuz netronsuz gülmektir arzum
Ali Rıza m böyle bir dünya kurasım gelir

Diyen şair, şiirlerinde kimi zaman görevini tam yapmayanlara çatar, kimi zamanda yoksul ve çaresiz insanların yaralarının sarılmasını ister. Kimi zamanda birlik ve beraberlik içerisinde kardeşçe yaşamayı arzular. Kimi zaman emekten yana olup, sömürüye karşı direnir, kimi zamanda haksızlıklara yolsuzluklara direnir.

Kimi zamanda kendini bilmeyenleri yerer. Bunu şiirinde,

Alaman ne demek Türkde ne demek
Adam eriştiği çağdan utanır
Bir Araptır demek  şu da Kürt demek
Ara yerde kopan bağdan utanır

Ve:

Bana başka gözle bakıp
Ayıranın ta neyini
İş gücümü sömürüpte
Yakınanın ta neyine

Ve de:

Mafya paylaşıyor terör vuruyor
Ki mi yoktan hemen zengin oluyor
Sultanların gaflet almış uyuyor
Akıllıyı dövüp deli eylediler

Göç nedeni ile gittikçe küçülen, körelen ve yıkılan köyün adet, gelenek ve göreneklerinin yavaş yavaş kayıp olmasına üzülen şair: şiirinde,

Hani o konaklar hani ayvanlar
Hani toy düğünler hani seyranlar
Kurbansız geçiyor bunca bayramlar
Tütmüyor bacalar köre benziyor

Ve:

Güzel adet şen töreler olurdu
Eğer dostu küskün ise ona varırdı
Düşkün ise ona yardım olurdu
Bunu diyen artık diller kalmamış

Azimli, çalışkan ve mücadeleyi seven bir yapıya sahip olan Ali Rıza UĞURLU 1997 yılında  Almancı Yabancılar  isimli ikinci kitabını yayımlamıştır. Bu kitabı Almanya daki Türk işçilerinin sorunları ve çözüm önerilerini içermektedir. Toplumsal olaylara duyarlı olan araştırmacı ve şair Ali Rıza UĞURLU,1999 yılında  Abdal Ölmem  isimli üçünçü kitabını yayınlamıştır. Halk şiirlerinden oluşan bu şiir kitabı 140 sayfa olup, 114 şiirden oluşmaktadır.

Şu garip dünyada, cennet elimde
Yalanın gölüne dalan dalana
Şehrimde kasabamda köyümde
Düzenin sırtından soyan soyana

Yasa işlemiyor hasta adalet
Fikir mahkum olmuş ölü marifet
Diller dolaşıyor demez hakikat
Ayıbı bir yana koyan koyana

Ne kanuna güven nede sultana
Kimi aptal gezer kimi divane
Niceleri muhtaç kuru soğana
Odalarda rüşvet yiyen yiyene

Devletin çarkında dişi kalmamış
Ne yanı ne önü başı kalmamış
Milyonlar iş arar aşı kalmamış
Çeteyi yolsuzu seven sevene

Piyasası serbest pazarda mafya
Düzen baştan kokuk adalet hasta
Yaşamak zor olmuş halk kara yasta
Doğmuş yaşamaktan yılan yılana

Diyen ve her konuda dolu olan şair in şiir ve yazılarının bir kısmı çeşitli gazete ve dergilerde yayımlandı. Malatya Kültür Sanat Derneğinin çıkarmış olduğu MAKSAD adlı dergisinde sürekli şiir ve yazılarıda yayınlanmaktadır. Kendisi bu derneğin kurucuları arasında olup, iki dönem Denetleme Kurulu Başkanlığı yapmış ve halen üyeliği de devam etmektedir. Ayrıca ustaca saz çalan Ali Rıza UĞURLU, seslendirdiği türküleri ile de defalarca yerel televizyonlarda proğramlara katılmıştır. Onu şairliğe iten, yaşadığı hayat mücadelesi, memleket özlemi ve kendisindeki ince ruh halidir. Haksızlık ve yanlışlıkları görmezlikten gelemez ve şiirleri ile üstüne gider.

Ey insanlar lafla barış olur mu
Dertli canlar ile dertleşmek gerek
Kardeş deme ile kardeş olunmaz
İş aşı ekmeği paylaşmak gerek

Kiminin karnı tok sırtı pek kalın
Kimi boynu bükük kiminde çalım
Herif sultan olmuş zalim mi zalim
Onun nizamına sataşmak gerek

Pir Sultan lar kafa tuttu zalime
Ulu hünkar düşkün koymaz yoluna
Sahip ol der ele bele diline
Yar yanağı hariç uzlaşmak gerek

Aç varken düzen düzen sayılmaz
Kader kısmet deyip tuzak kurulmaz
Kavga devam eder yoksa durulmaz
Oturup yüz yüze konuşmak gerek

Ne haruna kaldı ne başka kula
Kimse oturmasın mülk diye mala
İnsan doğar ölür gider bu böyle
Zenginsiz fakirsiz alışmak gerek

Şair küçük yaşta büyük ozanların deyişlerini okumaya ve ezberlemeye heves duyar. Şiir yarışmasında bu hususun da katkısının büyük olduğunu vurgulamaktadır. 8 ve 11 hece ölçüsü ile şiirlerinde, Alevi Şairlerinin de etkisininde büyük olduğu görülmektedir.

Ölmedin yılmadın sırra kadimsin
Darda kalanlara çara gidersin
Deryada karada nöbet tutarsın
Emaneti sana boz atlı Hızır

Gurbet elde çoktur sefil sefalet
Güvenim sanadır eyle merhamet
Senden başka kime edem emanet
Emaneti sana boz atlı Hızır

Yazımızı şair Almanya da iken, özlemini duyduğu köyünün üzerine yazmış olduğu bir şiirin birkaç dörtlüğü ile son vermek istiyoruz.

Çalıştım çalıştım doymadı karnım
Bu düzende doymak zor  bizim köylü
Ceket palto bile görmedi sırtım
Yırtık gömlek ile yan bizim köylü

Sırtında tarlaya tohum götürdün
Ağrıdı dizlerin döndün oturdun
Ne kara günlerde ömrün bitirdin
Bu dertten kurtulman zor bizim köylü

Faizli borç ile ele kınandın
Yolu sel götürdü dağdan dolandın
Çok seçim dinledin hepte aldandın
Sana burada ekmek zor bizim köylü

Kara yılan merteklerde dolanır
Karıncalar süte düşer sulanır
Biraz yağmur yağar çeşme bulanır
Bir yudum temizsu nar bizim köylü

Şairimizin bugüne kadar yayınlanmış eserleri,