Hızır Orucu ve Lokması

Zor durumlarda ve felaketlerde yardımcılık vasfı dolayısıyla Hızır´ın Kızılbaş ve Bektaşî inançlarında da büyük bir yeri vardır…
Hz. Ali ile Hızır özdeşleştirilmiştir…Aleviler de genel olarak üç gün oruç tutulur. Son günü Perşembe gününe gelmek kaydıyla, Şubat ayının ikinci haftası tutulur. Bazı yörelerde ise şubat�ın ikinci haftası perşembe günü (cuma akşamı) sahura kalkılarak ertesi hafta perşembe (Cuma akşamı) iftar ile 7 gün tutularak, Hızır Cemi yapılır. Tüm yörelerde Miladi Takvime göre; 13-14-15 Şubat günleri tutulur ki bu durum geneli yansıtmaktadır. Diğerleri istisnai bir gelenektir.

Hızır orucunda sonuncu günü iftar yemeğinde yenen yemek çeşitleri;

Zengin olanlar bir gün önceden kurban keserek özel yemekler hazırlarlar ve tüm komşuları çağırırlar. Eğer dede gelirse cem de yaparlar. Genel olarak son günü; Babuko, Bıcık, bulgur pilavı yapılır. İçecek olarak da Şıra ya da yazın yoğurttan yapılarak katılaştırılmış süzme yoğurdun yuvarlatılarak güneşte kurutulmuşundan ve "Kurut" denilen nesneden ayran yapılarak ikram edilir. Tatlı olarak da: Buğday saç’ta kavrularak soğutulduktan sonra "Distar" denilen taştan el değirmeninde un haline getirilir, sıcak suda hamur haline gelen ve "Kavut" denilen sade helva bir küçük tepsiye konarak ortası derinleştirilir, ortasına da şerbet ya da süzme bal konur, üzerine de eritilmiş sade tereyağı dökülerek kaşıkla yenir.

Normal yemeklerin dışında "poğmut" denilen el değirmeninde çekilmiş kuru dut unundan ve 12 çeşit yiyecek ilave edilerek hazırlanmış bir nevi helva türü, Hızır Orucu son iftar yemeğinde ikram edilir.
 
Hızır Orucu’na mahsus "Pohut Tatlısı´nın içine konan malzemelerin en az on iki çeşit olmak kaydıyla bu malzemelerden denkleri konabilmektedir.
 
Malzemeler: Yarma Buğday(gendime), iri bulgur, mısır, nohut, mercimek, kuru fasulye, arpa, bakla ayrı ayrı tavada kavrularak taş el değirmeninde un haline gelinceye dek çekilir ve elekten elenir.
Çerezlerden: fındık, fıstık, ceviz, badem, acı badem belli oranlarda az kırılmış vaziyette un haline getirilmiş hububat hakca katılır.
 
Tatlı tür çerezlerden, kuru üzüm, incir, kuru dut, kayısı, elma ve armut kurusu vs. değirmende ezildikten sonra hazırlanmış ve ılık suda hamur haline getirilmiş harca katılır. Hepsi birden sade tereyağında hafif ateşte kavrulur. Bu kavurma esnasında içine azar azar yedirerek pekmez veya şeker şırası ilave edilerek, helva kıvamına gelmesi sağlanır. Daha sonra bir tepsiye konarak yayvanlaştırılır. Orucun son gününden bir gün önce hazırlanan "Pohut Tatlısı" tepsiyle Ambar veya kilere götürülerek tepsiyle buğday veya un çuvallarının ya da peteğinin üstüne konur. Eğer tepsinin üzerinde bir işaret var ise muhakkak ‘Hızır Uğramış’ ve elini değdirmiştir ve ‘bereket ve bolluğa’ kavuşulacaktır.
 
Hızır orucunun son günü genç kızlar ise su içmeden yatarlar ki, suyu rüyalarında,nereden içtiklerini ve kısmetlerinin nerede olduğu, Hızır’ın yardımcıları olduğu anlaşılsın… diye dilek de bulunurlar.